Indrukwekkende lustrumviering Stichting Friendship Albany Nijmegen
Karel Hermsen
20 juni 2021
Met een reeks toespraken in de Cenakelkerk op Heilig Landstichting vierde Stichting Friendship Albany Nijmegen (FAN) gisteren haar vijfjarig bestaan. Anja Adriaans - oprichter en bestuurder van FAN - ontving vol trots genodigden en sprekers, minister van Defensie Ank Bijleveld, US Consul General Jennifer DeWitt Walsh, burgemeester van Nijmegen Hubert Bruls en gastheer Mark Slinkman, burgemeester van Berg en Dal.
FAN stelt zich tot doel om een belangrijke, maar jammer genoeg haast vergeten episode uit de nationale en internationale geschiedenis te onderzoeken, te herdenken en opnieuw kleur en betekenis te geven. Een haast vergeten episode. De meeste Nijmegenaren hebben een goed beeld van de oorlogsjaren in Nijmegen, vooral van het bombardement op 22 februari 1944 en de bevrijding tijdens Operatie Market Garden. Deze gebeurtenissen worden jaarlijks herdacht en zijn uitvoerig beschreven. Veel minder bekend is het spontane, omvangrijke hulpprogramma vanuit het Amerikaanse Albany in 1947, waarmee de ergste nood van de getroffen Nijmeegse bevolking werd verlicht.FAN is de afgelopen jaren volop bezig geweest met het verwezenlijken van haar doelstellingen. Er werd onder andere een educatief uitwisselingstraject opgezet met leerlingen van OBS de Oversteek, het Kandinsky College en het Mondial College. Leerlingen van de twee middelbare scholen maakten een reis naar Albany. Er werd een herinneringsplaquette onthuld bij de rotonde aan de Waalkade en een tulpenbed aangelegd. Er ontstonden penvriendschappen tussen jongeren en ouderen en tal van initiatieven werden ondersteund voor het aanhalen van oude en het leggen van nieuwe contacten.
Cornflakes en cement
In 1945 keerden Amerikaanse soldaten voor de eerste herdenking van de bevrijding terug naar Nijmegen. Zij zagen een stad in puin en mensen in armoede. Het herstel verliep uiterst moeizaam. Hun generaal James M. Gavin van de 82e Airborne Divisie had veel leed en gezien en ervaren; 800 Amerikaanse soldaten sneuvelden hier. Hun graven werden liefdevol verzorgd door de burgerbevolking. Hij werd de spil in een grootscheepse hulpactie voor Nijmegen en haar burgers vanuit Albany, de hoofdstad van de staat New York.
In 1947 arriveerden er schepen aan de Waalkade met aan boord 300 ton aan voedselpakketten, kleding, bouwmaterialen en vele persoonlijke brieven van inwoners van Albany gericht aan families uit Nijmegen, die zij daarmee adopteerden. Deze onbaatzuchtige hulp werd dankbaar aanvaard. Dit wordt treffend geïllustreerd door een filmfragment, waarin een vrolijk knulletje te midden van de puinhopen lachend een pak Kellogg’s Cornflakes oppeuzelt. Ook het filmpje waarin de 91-jarige ooggetuige John Leesberg wordt geïnterviewd door zijn 18-jarige kleindochter Juultje van Raaij spreekt boekdelen: ‘Ik kreeg mooie nieuwe schoenen, mijn oude waren door het puinruimen totaal versleten. En ik kreeg een nieuwe broek, het was wel een damesbroek zonder gulp, best lastig.’ Zo ontstond een nu al 75-jarige vriendschapsband tussen beide steden. Albany en Nijmegen werden ‘sister cities’.
Koningin Wilhelmina bedankte met een tulpengift. Zij schonk namens de Nederlandse bevolking 2000 oranje tulpenbollen. Nog steeds viert Albany jaarlijks het Tulip Festival ter herinnering aan de vriendschap tussen de twee steden.
Wederopbouw en internationale vriendschap
De sprekers, aangekondigd door het spontane en jeugdige duo Juultje van Raaij en Bo van Horssen, besteedden allemaal aandacht aan het belang van internationale vriendschap die er vanuit een groots gebaar van liefdadigheid kan ontstaan.
Ank Bijleveld ging in haar redevoering ‘wederopbouw en internationale vriendschap’ uitgebreid in op de rol van defensie. ‘Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Dat vraagt dagelijks veel inzet van velen. Onze militairen hebben ook een grondwettelijke taak de helpende hand te bieden en bescherming te geven aan mensen in oorlogssituaties en als mensenrechten worden geschonden. Wederopbouw en opbouw van vertrouwen en democratische structuren zijn voor defensie vanzelfsprekend.’ Volgens de minister gebeurt dat vooral in ‘peacekeepingmissies’, vredesmissies. Nederland heeft sinds de tweede wereldoorlog aan 120 missies bijgedragen, meestal in VN of NAVO-verband. Toch wordt veiligheid ook nu van alle kanten bedreigd. ‘Veiligheid is een harde voorwaarde voor vrijheid, welvaart en democratie. En veiligheid heeft ook een prijs. Samenwerking met landen die ook willen instaan voor onze vrijheid, heeft ook een prijs. Op veiligheid en vriendschap kan en mag niet bezuinigd worden.’
Vrijwilligerswerk
Jennifer DeWitt Walsh, US Consul General, benadrukte in haar speech vooral de betekenis van individuele hulp. ‘Het ging niet om overheidsingrijpen, maar om gewone vriendschappelijke hulp. De spontane hulpactie uit Albany stond model voor de Marshallhulp waarmee vanaf 1948 West-Europa economisch kon herstellen.’ Zij bedankte de vele vrijwilligersorganisaties die de herinneringen levend houden.
Burgemeester Bruls vergeleek, zoals zijn voorafgaande sprekers, de situatie waarover de mensen nu in coranatijd zich zorgen maken met die van zomer in 1945. Volgens hem totaal onvergelijkbaar; de zorgen van nu vallen in het niet bij de zorgen van toen. Toen stonden de mensen op een absoluut nulpunt en moesten keuzes maken om alles opnieuw op te bouwen.
Toch is er ook een overeenkomst: de onbaatzuchtige helpende hand die wordt uitgestoken en die leidt tot nieuwe generatie-overstijgende vriendschappen. De geschiedenis van de relatie tussen Albany en Nijmegen is daarbij een prachtig voorbeeld waar best wat meer aandacht aan besteed kan worden.
Tentoonstelling
Als onderdeel van de eerste lustrumviering is er vanaf woensdag 9 juni tot en met zondag 5 september een expositie te zien in het binnenmuseum van Museumpark Oriëntalis. De expositie vertelt door middel van oud fotomateriaal, brieven, historische documenten, posters en beeld- en geluidmateriaal het verhaal rondom de hulpactie vanuit Albany voor Nijmegen en schetst een beeld van Nijmegen en Groesbeek in de periode van wederopbouw.
Kijk voor meer informatie op de website van Stichting FAN.
Dit bericht delen:
Advertenties
