Literair Baken voor Titus Brandsma

Het is een geluk dat de in 1960 opgeleverde kapel ter nagedachtenis aan Titus Brandsma aan de sloophamer in de gebiedsontwikkeling rond de Hessenberg is ontsnapt. Het was exact de plek waar Titus Brandsma op 19 januari 1942 werd gearresteerd.

Het unieke gebouwtje staat er gelukkig nog. In vorm en opzet is het ontwerp van de kapel geïnspireerd op het concentratiekamp Dachau waar Titus Brandsma gevangen zat en door de nazi’s werd vermoord. Sinds 2003 is het de thuisbasis voor het Kruispunt Nijmegen.

Kruispunt Nijmegen heeft hier een eenvoudige ontmoetingsruimte waar dak- en thuislozen -straatmensen - zich thuis kunnen voelen voor een gesprek, een bakje koffie en een warme hap.

Brandsma had zich geen betere bestemming voor dit gebouw kunnen wensen. Hij had zelf genoeg aan een eenvoudige cel, als Karmeliet in het klooster aan de Doddendaal en na zijn arrestatie in een heel andere cel: nr. 577 in het Oranjehotel, de nazigevangenis in Scheveningen, waar hij in alle ellende zijn God vond :`Is dit alles? Maar wel heel veel.`

Dit verhaal van Titus was de rode draad rond de onthulling van zijn Literair Baken, met als eregasten Han van Krieken, de rector magnificus van de universiteit, Huub van Velzen, Prior Provinciaal van de Karmelieten, oud-premier Dries van Agt en locoburgemeester Noël Vergunst.

Schola Cantorum Karolus Magnus luisterde de bijeenkomst met passende gregoriaanse gezangen op.

De Werkgroep Literaire Bakens Nijmegen streeft ernaar teksten uit de Nederlandstalige literatuur die naar een locatie in Nijmegen verwijzen, een plaats te geven in de openbare ruimte van de stad.
Die vind je op allerlei plaatsen, zoals bijvoorbeeld de tekst van Godfried Bomans over de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 op de gevel van de Rabobank aan het Keizer Karel Plein.

Literatuurdeskundige Victor Vroomkoning bracht middels teksten van Godfried Bomans de inmiddels heilige Titus, ooit diens docent, weer terug tot aardse sferen. Een verstrooide professor waarbij de studenten wegliepen tijdens de colleges en die niet wilde luisteren naar hun waarschuwingen om vooral niet openlijk tegen de nazi-ideologie te protesteren. Het was tegen dovemans oren gezegd want Titus reisde per trein heel Nederland door om zijn afkeer tegen de nazi-ideologie te verkondigen. Uiteindelijk moest hij zijn verzet en geloof met de dood bekopen.

Wethouder en locoburgemeester Noël Vergunst benadrukte dat alle herdenkingen voor Titus Brandsma geen sluitstuk in het verhaal zijn: `Titus is niet zo maar een onderdeel van de Nijmeegse geschiedenis. Nijmegenaren en velen daarbuiten hebben Titus in hun hart gesloten. Zijn manier van leven, zijn verzet tegen onderdrukking, blijven een inspirerend voorbeeld.`

In zijn Literair Baken uit de `Dagorde van een gevangene` beschrijft Titus zijn eerste dag in het Oranjehotel:

`Er was eigenlijk geen cel voor mij klaar. Maar er is ook niet veel aan klaar te maken. Een kruik met water kreeg ik, een handdoek en nog een doekje om wat schoon te maken of als servet, dat weet ik niet. Omdat er was opgebeld, dat ik nog eten moest, kreeg ik een klein broodje, dat ook voor den volgenden morgen dienen moest en een tinnen beker met tapte-melk, op tafel stond een tinnen waschbakje met water, op het bed – een stroozak twee dekens, ik moest me maar zien te redden. Hoewel het licht op de andere cellen om acht uur uitgaat, zou men mijn licht nog even aanlaten, een halfuur langer.`

Wat is er na al die jaren eigenlijk veranderd?

---

Dit bericht delen: