Tijdens de drukbezochte nieuwjaarsreceptie van de gemeente Nijmegen in De Vereeniging werd burgemeester Bruls op een ludieke manier aangekondigd door de `literaire Boyband`, een nieuw cultureel fenomeen van vijf jonge entertainers die dansjes en bewegingen van een boyband koppelen aan eigen literaire teksten.
Vluchtelingen
Bruls besteedt in zijn toespraak aandacht aan actuele landelijke en internationale problemen die ook Nijmegen raken. Hij stipt m.n. de vluchtelingen aan, waarvoor Nijmegen zich openstelt. `Op de noodopvang in de Winkelsteeg was er ook voor hen plek in de Nijmeegse herberg. De Winkelsteeg gaat sluiten, maar de herberg blijft wat mij betreft voor iedereen open in 2024.`
Geen snelle oplossingen
De burgemeester gaat uitgebreid in op de verkiezingen van het afgelopen jaar. Centraal in de campagnes van politieke partijen stonden veelbesproken thema’s zoals het woningtekort, vluchtelingenopvang, stijgende kosten voor levensonderhoud en klimaatverandering. Bruls: `Ik proefde onbehagen en onzekerheid over de toekomst. Dat maakt ogenschijnlijk simpele oplossingen populair. Daarbij valt ook op dat mensen snelle oplossingen van de overheid verwachten, terwijl zij in diezelfde overheid weinig vertrouwen hebben.`
Hij vraagt vervolgens aandacht voor de onderwerpen waar het in de campagnes niet over ging en die om oplossingen voor de lange termijn, vooral voor toekomstige generaties. `Daarvoor zijn geen snelle oplossingen te bedenken en zeker geen oplossingen die iedereen tevredenstellen. Ze vragen om een omslag in denken en gedrag, soms zeer ingrijpend, waar we eigenlijk nog maar net aan beginnen. Het wordt de kunst om daarbij iederéén de komende jaren aan boord te krijgen én houden.`
Demografische ontwikkelingen
Hij noemt demografische ontwikkelingen zoals ontgroening en vergrijzing van de bevolking die onverstoorbaar doorgaan. Die hebben gevolgen op de arbeidsmarkt, in de zorg en voor pensioenen en vragen om verandering van opvattingen, bijvoorbeeld over werk en vrije tijd en hoe mensen voor elkaar zorgen. Dat vraagstuk kan volgens Bruls niet verengd worden tot een discussie over hoeveel migranten er jaarlijks binnengelaten worden in ons land.
Digitalisering
Als tweede aandachtspunt voor de lange termijn noemt Bruls de toenemende en verregaande digitalisering. `Zijn we ons bewust van wat er al is, zijn we voorbereid op wat er op ons afkomt? Het biedt ons vele kansen, maar ik weet niet of de risico’s velen bezighouden. De kennisfuiken waarin social media ons trekken, en nepnieuws, beïnvloeden al hoe mensen denken, kiezen en zich gedragen. De technologie van kunstmatige intelligentie ontwikkelt zich in vliegende vaart en niemand weet waar het zal landen. Aan de start van 2023 had vrijwel niemand gehoord van ChatGPT, nu beïnvloedt deze vorm van kunstmatige intelligentie al nieuws, onderwijs en dienstverlening.`
Verward gedrag
De problematiek rond mensen met een verward gedrag worden steeds groter. Door de vele prikkels die zij ervaren kunnen zij zich niet handhaven. Zij hebben hulp nodig, maar zijn ook in toenemende mate een last voor de samenleving. `Dit jaar kreeg de Nijmeegse politie in Nijmegen hier ruim 2300 meldingen over. Dat zijn er gemiddeld 6 per dag! Het beleid is dat mensen met psychiatrische problemen zoveel mogelijk thuis blijven wonen, niet in een instelling. Maar daar krijgen ze niet altijd de zorg die nodig is. Ook zijn de criteria wannéér iemand hulp krijgt en door wélke instelling, soms heel rigide. Zo vallen mensen tussen wal en schip, met voor henzelf en hun omgeving soms levensgevaarlijke gevolgen.`
Afnemende taalvaardigheid
Een derde van de Nederlandse 15-jarigen is onvoldoende leesvaardig. In Nijmegen kunnen naar schatting 13.000 mensen van de beroepsbevolking, niet goed lezen, schrijven en rekenen en dus moeilijk meekomen in de samenleving. `Als íets bijdraagt aan tweespalt in de samenleving, dan is het wel het verschil tussen wel of niet kunnen lezen en schrijven!`
Bruls concludeert dat we deze grote vraagstukken nu nog niet helemaal kunnen overzien en er niet voor elk probleem die ons allemaal aangaan een panklare oplossing is: `We moeten de tijd nemen om samen op de vragen zélf te broeden ,en elkaar niet overschreeuwen met oplossingen die voor ons als individu op dit moment de beste lijken.`
Lees hier de volledige tekst van de nieuwjaarstoespraak van burgemeester Bruls.