[column] LS 'Kraken, Jantien slaat weer toe'

Vorige week woensdag kreeg ik een appje van collega-columnist Frerik Meelker: ‘Je bioscoop is gekraakt’, met daaronder een foto van zes gemaskerde leden van het Nijmeegs krakerscollectief Jantien, die vanaf het dak een enorm spandoek over de gevel van de voormalige bioscoop Carolus aan Plein ’44 uitrolden. 'Leegstand is stilstand, cultuur is beweging, liefs Jantien’.

Als jungske kwam ik er vaak en werd iedere keer overdonderd door de grandeur van dit filmpaleis. Als de sterren in het plafond langzaam doofden begon het spektakel. Ben Hur, James Bond en Clint Eastwood in The Good, the Bad and the Ugly werden mijn helden.

Ugly,  daar moest ik direct aan denken toen ik de foto zag van de zes gemaskerde jongeren die al zwaaiend met Palestijnse vlaggen hun spandoek uitrolden. Waarom gemaskerd? Wat hebben die Palestijnse vlaggen nou met een Nijmeegse kraakactie te maken? Welke boodschap  geven ze daarmee af?
Als je je zorgen maakt over mistoestanden als langdurige leegstand, een tekort aan woonruimte voor jongeren, milieuproblematiek of de oorlog in Gaza en daartegen protesteert, heb ik daar alle begrip voor. Maar doe dat dan eerlijk, verberg je niet achter een masker, gebruik geen schuilnamen en strijdt met open vizier. De grote roerganger van de Nijmeegse krakersscene Louis Sévèke deed dat altijd!   

Alle frustaties op één grote hoop gooien, vertroebelt het eigenlijke doel van de actie en je raakt de sympathie van velen binnen de kortst mogelijke keren kwijt. Dan ben je ineens een anarchist en daar moet Nederland niets van hebben. Als je dan ook nog eens de wet overtreedt is dat koren op de molen van degenen die het demonstatierecht in Nederland willen inperken.
In een poll van de Gelderlander geeft driekwart van de deelnemers aan dat de politie direct een einde moet maken aan de kraakactie van de bioscoop!

Want kraken is sinds 2010 een misdrijf, vandaar de maskers. Volgens de wet is het een onaanvaardbare aantasting van eigendom, waar een gevangenisstraf van één jaar op staat. Bij intimidatie of geweld wordt de straf verdubbeld. Groepen krakers die geweld gebruiken kunnen maximaal twee jaar en acht maanden celstraf krijgen.

Maar daardoor laat Jantien zich niet afschrikken. Zover laat ze het niet komen. Jantien weet precies hoe ver ze kan gaan. Deze krakers kennen de wetgeving op hun duimpje en laten zich vooraf, tijdens en na afloop van hun acties bijstaan door gespecialiseerde advocaten. Ze weten precies hoe het spelletje gespeeld moet worden. Kraken is al lang geen spontane actie meer, maar een tot in de details voorbereide operatie.

Hoe werkt het? Je hebt een pand op het oog dat al geruime tijd leegstaat en waarvoor de eigenaar geen concrete toekomstplannen heeft of ze niet binnen afzienbare tijd kan realiseren. Op het kadaster vind je de nodige informatie wie die eigenaar is en via de media wat de stand van zaken is met een eventuele nieuwe bestemming van het pand.
Je houdt continu goed in de gaten of de eigenaar of huurders regelmatig naar binnen gaan. Je weet ook alles van eventuele alarminstallaties. Als er geruime tijd niemand komt opdagen, breek je voorzichtig in. Op heterdaad betrapt worden, is direct einde oefening. Vervolgens zet je er wat meubels, alledaagse gebruiksvoorwerpen, beddengoed, kookgerei en aangebroken etenswaren in als ‘bewijsmateriaal’ dat je het pand volgens de leegstandswet in gebruik hebt genomen.
Dat maak je dan twee dagen later via een brief aan de politie, via buurtbrieven en met veel tamtam in de media wereldkundig. En daarmee heb je ‘huisvrede’ gesticht, waarmee ‘bewezen’ is dat mensen in het leegstaand pand gegeten of geslapen hebben en het langer dan 24 uur ‘huiselijk’ hebben gemaakt. Ondertussen mag je ook de sloten vervangen. Internationale wetgeving op het gebied van mensenrechten bepaalt dat krakers dan niet zo maar het pand kunnen worden uitgezet. En daarmee begint juridisch getouwtrek dat jaren kan duren.

En daar zijn we nu. De actievoerders van Jantien zitten nog wel even in Carolus en ze gebruiken die tijd om de Nijmeegse politici te overtuigen dat ze voorzien in een behoefte.
Ze willen de daklozenopvang De Steeg heropenen, die gevestigd was in het gekraakte pand aan de Burchtstraat, waar ze uit moesten.
Het moet ook een cultuurpodium worden voor jongeren, een plek voor ‘open mic’-avonden, poëzie- en muziekoptredens, lezingen en discussiepanels.

Wat heeft dat nou met woonruimte voor jongeren te maken? Helemaal niks! Daarvoor zou de oude bioscoop eerst voor miljoenen verbouwd moeten worden.
Het doel is duidelijk; Carolus moet een nieuwe culturele broedplaats worden. Daarmee maken ze best kans. De gemeente heeft in haar Nieuw Broedplaatsenbeleid daar zelfs één miljoen euro voor gereserveerd en ze wil tevens de Nijmeegse nachtcultuur verder ontwikkelen. Omdat culturele initiatiefnemers meestal niet beschikken over een goed gevulde portemonnee maakt de gemeente het voor hen ook nog eens gemakkelijker om subsidie aan te vragen. Het lijkt dus een kat in het bakkie voor de krakers. In dit grote pand is veel mogelijk.

In het verleden zijn er zo heel wat culturele broedplaatsen ontstaan; de Grote Broek, voormalig Doornroosje, de Dobbelman en de Knust om er maar enkele te noemen. De gemeente Nijmegen legaliseerde ze, kocht zelf een aantal grotere panden aan of regelde de aankoop door ondersteunende woningbouwverenigingen.

Jantien heeft al een aantal politieke vriendjes. GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren en SP gingen al bij haar op de koffie in de Burchtstraat en bleven weg bij een aangevraagde vragenronde van de rechtse partijen. In het verkiezingsprogramma van Groen Links staat: ‘Handhaven op kraken in plaats van leegstand aanpakken is de wereld op zijn kop. Zeker in tijden van woningnood`.
‘We zijn op weg naar een nieuwe stad’, zeiden wethouders Noël Vergunst en Cilia Daemen in een ander verband. Hoort het nieuwe kraken en maling hebben aan het eigendomsrecht daar ook bij?

Helaas voor Jantien staat er in het Nieuw Broedplaatsenbeleid van de gemeente ook dat er veel meer aanvragers voor subsidie zijn dan er geld is. Bovendien moeten nieuwe broedplaatsen evenwichtiger over de stadsdelen gespreid worden. De huidige zijn praktisch allemaal geconcentreerd in of rond het centrum. Culturele centra als De Lindenberg en Lux zitten niet op een concurrent en nieuwe broedplaats te wachten. Laat staan de aanwonenden van Plein `44. Ik kan mij niet voorstellen dat die blij zijn met daklozenopvang en een nieuwe nachtcultuur. Ze doen nou al haast geen oog meer dicht!

Ik stel Nijmegen-Noord voor. Valt daar al wat te kraken?

Carolus

Meer columns lezen van Carolus? Lees hier de voorgaande column.

---

Dit bericht delen: