[column] LS 'Kerstcadeautje, noodpakket of schuilkeldertje misschien?'

De kerstboom staat, de cadeautjes zijn gekocht en de laatste ingrediënten voor het kerstdiner staan op het boodschappenlijstje. We zijn klaar voor het jaarlijks feest ‘van vrede op aarde voor alle mensen van goede wil’. Helaas is die vrede op aarde al een aantal jaren een utopie, maken steeds minder mensen van goede wil de dienst uit en veranderen hele delen van de wereld in zwartgeblakerde puinhopen.

Dagelijks stromen de beelden van raketinslagen, verwoeste huizen en onmenselijk veel leed onze huiskamers binnen. Wereldwijd beleven we sinds 2021 de gewelddadigste tijd sinds de Tweede Wereldoorlog.
We zijn door al die beelden afgestompt of er immuun voor geworden en gaan alsof er niets aan de hand is door met onze dagelijkse dingen en vluchten in onbeduidend en goedkoop vermaak.

De oorlog in Oekraïne duurt nu al haast drie jaar, woedt hevig en ook Nederland wordt er steeds meer mee geconfronteerd. Volgens de legerbazen hoeven we niet direct bang te zijn dat er Russische militairen die door onze straten marcheren, maar zijn we wel erg kwetsbaar voor onze fysieke en digitale infrastructuur. Cyberaanvallen en spionageactiviteiten zijn nu al bijna aan de orde van de dag en sabotageacties liggen voor de hand. Bijna de helft van de bevolking maakt zich zorgen dat de oorlog naar Nederland komt!

Vandaar dat de regering een brief aan het parlement en de burgemeesters stuurde dat de maatschappelijke weerbaarheid en militaire paraatheid omhoog moeten.
Mark Rutte schudde als secretaris-generaal van de NATO alle Europeanen en vooral zijn eigen gave landje wakker met een harde boodschap: ‘Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog. Wat in Oekraïne gebeurt kan ook hier gebeuren. We zijn nog lang niet klaar voor wat er de komende vier à vijf jaar op ons afkomt.’ Ook niet na een eventuele wapenstilstand, waarin Rusland met op de achtergrond China zich voorbereiden op nieuwe agressie. Rutte verwoordt hiermee het aloude principe: ‘wil je vrede, bereid je dan voor op de oorlog’. Want dat schrikt af. Dus verhoog het defensiebudget en schud de mensen wakker!

Dat is een boodschap die we na tientallen jaren van bezuinigingen op defensie niet meer gewend zijn. Logisch, want sinds het einde van de Koude Oorlog leek het alsof de wereldvrede was uitgebroken. Logisch, omdat de burgers in West Europa al 80 jaar geen oorlogsgeweld aan den lijve hebben meegemaakt. Tachtig jaar! Een ongekend lange periode in de geschiedenis. Oorlog is iets uit het verre verleden.

Niet iedereen is het met de oproep tot weerbaarheid en militaire paraatheid van Rutte en regering eens. ‘Het zijn oorlogshitsers en loopjongens van de wapenindustrie’, riepen pacifistische organisaties in koor. Dat mogen ze trouwens in alle democratische vrijheid doen. Maar als de Russen ooit echt door onze straten marcheren is het met die vrijheid en met alle vrijheden snel gedaan. Helaas reken ik Poetin niet tot de ‘mensen van goede wil’. Helaas is hij niet de enige potentaat met dezelfde oorlogszuchtige trekken, die niets moet hebben van ‘vrede op aarde’.

Met de weerbaarheid en militaire paraatheid van de Nederlanders is het slecht gesteld. Slechts één op de vijf Nederlanders weet wat hij of zij moet doen als er in Nederland een oorlog uitbreekt. Onder mensen tot 35 jaar slechts acht procent, onder jonge vrouwen slechts vier procent. Maar zeventien procent zegt in geval van oorlog zelf bereid en in staat te zijn mee te vechten om Nederland te verdedigen.
Er is dus werk aan de winkel. De boodschap slaat aan, gezien de run op noodpakketten en contant geld. Het defensiebudget staat niet langer ter discussie en het aantal reservisten voor militaire dienst neemt toe. Meer dan defensie op dit moment aankan.

Maar voor wat hoort wat. Hoe beschermt de overheid ons tegen oorlogsgeweld en andere rampen?
Tot 1986 had de Dienst Bescherming Burgerbevolking, de BB, die taak.
Die was lokaal en regionaal georganiseerd, oefende dat het lieve lust was en droeg zorg voor het operationeel houden van de schuilkelders.
De BB verdween. Haar taken kwamen terecht bij andere organisaties zoals de brandweer, defensie en vrijwilligersclubs als de EHBO. Door een reeks aan bezuinigingen en gebrek aan menskracht zijn die taken tot op het bot uitgehold.

Tijdens de Koude Oorlog werden er in iedere plaats van enige omvang talloze atoomvrije bunkers en schuilkelders gebouwd. In Nijmegen onder andere in de nieuwe stationstunnel, onder het Radboudziekenhuis, in het talud van de Graafsebrug, onder het vroegere Scheidemakershof en onder de voormalige Nederlandsche Bank aan Klein Mariënburg. Na het einde van de Koude Oorlog werden ze niet meer onderhouden. Ze werden voor het publiek afgesloten en veranderden in donkere opslagplaatsen of onderaardse ruïnes. Als ze er nog zijn weet geen enkele inwoner ze te vinden. Ze waren toen trouwens al te klein, nu al helemaal. Mooie opdracht voor ons gemeentebestuur om eens uit te zoeken waar de 163.000 inwoners van Nijmegen nu kunnen schuilen.

Want de burger heeft volgens internationale verdragen wel recht op bescherming door de overheid. Volgens de bekende advocaat Geert-Jan Knoops is die overheid strafrechtelijk en financieel aansprakelijk als zij daarmee in gebreke blijft. Maar in tegenstelling tot landen waar de burgerbescherming wel op orde is, zoals in Finland en Zweden of in landen waar de bunkers en schuilkelders worden hersteld als in Duitsland en het neutrale Zwitserland, waar zelfs de hele bevolking in kan, geeft onze overheid tot nu toe niet thuis.
Het Ministerie van Justitie laat weten: ‘Nederland heeft sinds het einde van de Koude Oorlog geen werkende schuilkelders meer en is ook niet van plan openbare schuilgelegenheden te creëren.’ Dikke, vette punt!

Hoe moeten we ons dan wel beschermen? Volgens onze overheid:
‘Blijf binnen of ga naar binnen in het dichtstbijzijnde gebouw. Blijf binnen tot je bericht krijgt dat het opnieuw veilig is. Neem bij voorkeur plaats in een centrale ruimte op de begane grond. Muren en plafonds bieden een betere bescherming dan ramen. Sluit de toevoer van buitenlucht van je schoorsteen af. Informeer je over de juiste maatregelen via radio, TV, de officiële websites en sociale media.’
Wat een lachertje als alle media platgelegd zijn en er geen enkel bericht meer binnenkomt. Je moet dan terwijl de bommen en granaten inslaan  eerst het dak op om de buitenlucht af te sluiten.

Kortom: beste burger, je kunt het dak op! Zoek het maar uit. Zijn wij inmiddels gewend. Ondanks al het gedonder in de wereld wens ik iedereen een paar gezellige kerstdagen zonder schuilkelders.

Carolus

Meer columns lezen van Carolus? Lees hier zijn voorgaande column.

---

Dit bericht delen: