Elke jaar verschijnt er weer een rapport waarin landen op basis van hun ‘geluk’ worden vergeleken. Het rapport omvat dan een classificatie van hoe ‘gelukkig’ de gemiddelde inwoner is van verschillende landen in de wereld. Maar hoe bepaal je iets zo subjectiefs als geluk? Wat maakt iemand gelukkig, en hoe vertaal je dat in een cijfer? Terwijl ik nu alweer voor de derde keer door Colombia reis, valt het me opnieuw op: de vrolijke, passievolle, speelse en relaxte uitstraling van de mensen die ik hier ontmoet. Ik wilde het echt heel graag eens wat beter gaan begrijpen: “Hoe ziet het met het geluk van de Colombianen?” Wat is hun kijk op geluk en wat kunnen we daarvan leren?
Geluk is een universeel menselijk streven. Echter de manier waarop we het ervaren en nastreven, verschilt sterk per cultuur. In Nederland, een individualistisch land dat bekend staat om zijn welvaart en sociale voorzieningen, wordt geluk vaak geassocieerd met persoonlijke prestaties, onafhankelijkheid en materiële welvaart.
Het rapport dat elk jaar uitkomt omvat een lijst die aangeeft hoe gelukkig de gemiddelde inwoner van (de meeste) landen van de wereld is. Het puntentotaal per land is de som van scores voor welvaart, sociale verbondenheid, levensverwachting en keuzevrijheid van de burgers. In 2020 stonden ‘wij’ als Nederlanders gemiddeld op plaats 6 met een score van 7,449.
Momenteel reis ik door Colombia. Het land scoorde in 2020 een 44e plaats, met een score van 6,163. Er is dus wat verschil, zou je zo zeggen.
Ik wilde graag begrijpen wat ik zag op de straten van Colombia en ik besloot hier eens wat tijd aan te besteden. Ik plande een aantal interviews met verschillende bewoners van dit land, van stad tot plattenland en van man tot vrouw. Ik was benieuwd naar hun persoonlijke verhalen en wat geluk voor hen betekende. Is er iets wat we van hun kunnen leren?
Tijdens deze bijzondere, fascinerende en ontroerende gesprekken viel het me op dat ‘samen’ een soort toverwoord lijkt te zijn hier. Iedereen gaf aan dat familie, vrienden en dorpsgenoten een centrale rol spelen in hun leven.
Een van de mensen die ik interviewde, een lerares en psycholoog, vertelde me als er iets is, dat haar dwarszit of als er iets is waar ze zich zorgen over maakt, ze dit altijd meteen met haar familie of vrienden bespreekt. Ze vertelde dat dit andersom ook zo werkt. ‘Dat is typisch Colombiaans,' zei ze, 'we delen alles met elkaar.’ Deze open manier van communiceren en delen heb ik meerdere keren terug gehoord in mijn gesprekken.
Deze sterke sociale banden lijken een gevoel van verbondenheid en steun te geven, wat bijdraagt aan het algemene gevoel van geluk. Ze vertelde me: ‘Wij hebben eigenlijk altijd een gratis psycholoog om ons heen’.
Daarnaast viel het me in de antwoorden op dat Colombianen meer leven van dag tot dag, in het moment. Meerdere mensen vertelden me over het verleden van het land, maar ook de onzekerheid over de toekomst. ‘Het is niet zeker wat de dag van morgen brengt en we zijn nu bezig met overleven, vandaar dat we ook nu op dit moment erg proberen te genieten van wat er is’. Het waarderen van wat er wél nog is een grote rol te spelen: ‘Ik ben dankbaar dat ik mijn moeder en dochter nog heb, en dit is voor veel mensen niet zo. Ik probeer daar elke dag dankbaar voor te zijn’.
Dat ze van dag tot dag bezig zijn met hun leven vorm te geven blijkt ook uit het volgende: ‘Dingen doen die buiten onze routine vallen is op zich al bijzonder en daar hebben we niet veel geld voor nodig. Ik denk dat ons geluk schuilt in de momenten die we met andere mensen delen. Wij waarderen de kleinste activiteiten zoals een ijsje eten, een voetbalwedstrijd kijken of gewoon tijd doorbrengen met iemand’.
Deze focus op het nu kan ook bijdragen aan geluk, omdat het mensen in staat stelt om meer te genieten van wat er wel is, en van de kleine dingen in het leven. Laten we eerlijk zijn: Het is makkelijk om je te verliezen in de zorgen van de toekomst en in alles wat er nog moet gebeuren, maar het is belangrijk om te onthouden dat het leven nu gebeurt.
Natuurlijk is geluk voor iedereen anders, en dat bevestigden de mensen die ik sprak keer op keer. Toch heeft mijn reis door Colombia me opnieuw laten zien hoe puur en veelzijdig geluk kan zijn. Ondanks de uitdagingen in de wereld lijkt er altijd ruimte te zijn voor geluk. Het is een les in genieten van elke dag, en in het loslaten van zorgen, hoe groot of klein ze ook zijn.
Evelien
Voor meer informatie: zie www.chronischgelukkig.com
Lees hier de vorige column van Evelien.