Gemeente beschermt middeleeuwse historie in tien panden

Onderzoek heeft aangetoond dat er in de panden nog onderdelen uit deze periode aanwezig zijn. Het gaat dan om bijvoorbeeld laat-middeleeuwse kelders, muren waarin sporen van haarden en vensters te zien zijn, balklagen, kapconstructies en interieurafwerkingen. Ook zijn de percelen waarop deze panden staan meestal in de late middeleeuwen ontstaan. De individuele panden vertellen daarom samen veel over de historische ontwikkeling van Nijmegen. De panden zijn ook bijzonder voor het stadsbeeld van Nijmegen. Ze staan in de Bottelstraat, Ganzenheuvel, Burchtstraat, Lage Markt, Oude Haven en Priemstraat.
Onderdelen beschermd
De bescherming van bouwhistorie monumenten is gericht op specifieke onderdelen van het pand, zoals kelders, balklagen, muren. Ook kunnen panden beschermd worden vanwege te verwachten bouwhistorische waarden, omdat bijvoorbeeld verlaagde plafonds of voorzetwanden oudere onderdelen bedekken. Bouwhistorie monumenten zijn niet zoals rijks- en gemeentelijke monumenten in hun geheel beschermd, maar alleen de onderdelen die van bouwhistorische waarden zijn. Enkele voorbeelden:
De Rodeburcht
Bij veel panden met bouwhistorische waarden is niet direct aan de buitenzijde te zien dat het om historische panden gaat. Dit is bijvoorbeeld zo bij Burchtstraat 53l. Achter de moderne gevel gaat een groot veertiende-eeuws huis schuil, dat waarschijnlijk het uiterlijk van een stadskasteel heeft gehad. Het pand is in de loop der eeuwen verbouwd en aangepast en bevat onderdelen uit verschillende eeuwen. In de zestiende eeuw was hier de beroemde taveerne de Rodeburcht gevestigd. In 1769 werd het pand gekocht door Mr. Johan In de Betouw, die er zijn beroemde verzameling Romeinse oudheden onderbracht.
Gebroeders Van Limburg
Bij de Burchtstraat 65 dateert de voorgevel van circa 1870, maar de kelder is al veel ouder. Vanwege het formaat baksteen wordt vermoed dat de kelder tussen de veertiende en zestiende eeuw gerealiseerd is. In de veertiende eeuw was het perceel eigendom van Willem Maelwael, de grootvader van de bekende schilders Paul, Herman en Johan (gebroeders) van Limburg.
Kloosterhof en Gulden Wagengas
Aan de Bottelstraat bevindt zich een complex dat bestaat uit verschillende panden met een bouwgeschiedenis die terug gaat tot in de vijftiende eeuw, toen hier de kloosterhof van de abdissen en nonnen van het Convent Gravendael lag. Eind negentiende eeuw gaf een onderdoorgang in de Bottelstraat 10 toegang tot de Gulden Wagengas, een L-vormige steeg waar toen acht kleine woningen stonden. In deze periode was in Bottelstraat 10 een smederij gevestigd. Naast dit pand bevindt zich een in 1866 gebouwd ijzer pakhuis, met in het interieur gietijzeren kolommen. Pakhuis en smederij hoorden bij elkaar. Door latere verbouwingen ging de Gulden Wagengas deel uit maken van het complex. In de plattegrond is de L-vormige steeg nog herkenbaar.
Procedure
In 2010 heeft de gemeenteraad de bouwhistorische waardenkaart vastgesteld waarop in één oogopslag is te zien waar in de binnenstad zich middeleeuwse bebouwing en bebouwing uit de vroeg-moderne tijd (tot de sloop van de vestingwerken in 1874) bevindt. In het bijbehorende plan van aanpak zijn zo’n 120 bouwhistorie monumenten en 28 gemeentelijke monumenten benoemd die bescherming verdienen. De 28 gemeentelijk monumenten zijn in 2010 aangewezen en in 2011 zijn de eerste 17 panden beschermd als bouwhistorie monument. Nu zijn de volgende tien aan de beurt. De eigenaren zijn in 2010 op de hoogte gebracht en worden nu over het concrete beschermingsvoornemen geïnformeerd. Ze kunnen als ze dat wensen een zienswijze indienen. Vanaf het moment dat de eigenaren geïnformeerd zijn geldt er een voorbescherming. De raad beslist op voorstel van het college over het wel of niet aanwijzen van de panden.
Beschermingsvormen
De gemeente Nijmegen kent verschillende vormen van bescherming van haar historie. Naast Rijksmonumenten en door het rijk beschermde stadsgezichten (Benedenstad en 19e-eeuwse stadsuitleg) heeft Nijmegen gemeentelijke monumenten en bouwhistorie monumenten. Daarnaast zijn er identiteitsbepalende objecten en stadsbeeldobjecten. Ook heeft de gemeenteraad onlangs de Aandachtslijst Cultureel Erfgoed vastgesteld. Op deze lijst staan gebouwen en objecten die niet beschermd zijn, maar wel cultuurhistorisch waardevol zijn. De lijst is bedoeld als signaleringslijst om ongewenste sloop te voorkomen.
 
 

---

Dit bericht delen: