LUX maakt de balans op na 1 jaar Participatiewet

Van onze redactie
25 november 2015
Maandagavond heeft in LUX het slotdebat rondom de Participatiewet plaatsgevonden.
Een teveel aan bureaucratie staat een goede uitvoering van de Participatiewet in de weg. Ambtenaren hebben ondernemers nodig, en visa versa. En sinds de invoering van de Participatiewet begin dit jaar vallen kwetsbare mensen tussen wal en schip, maar daar doen we nu weinig aan. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het Slotdebat rondom de Participatiewet in LUX maandagavond 23 november.

Samen met voorzitter van Cedris Job Cohen, directeur van het UWV Werkbedrijf Tof Thissen, commissaris 100.000 banen Aart van der Gaag  en wethouder Werk en Inkomen in Nijmegen Turgay Tankir werd gisteren de tussenstand opgemaakt: hoe effectief is de Participatiewet? Wat is er bereikt sinds de invoering op 1 januari 2015? En wat kan er beter?

Journalistiek essay

Dit debat was de afsluiter in een reeks die LUX, Driestroom en DROOMvilla LUX dit jaar organiseerden. Sinds invoering van de wet ligt de taak om zoveel mogelijk kwetsbare werkzoekenden aan het werk te krijgen bij de gemeenten. Om uit te zoeken in hoeverre dit doel wordt nageleefd, interviewden journalisten Cindy Cloïn en Piet-Hein Peeters de centrale spelers in het veld, onder wie minister voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jetta Klijnsma. Het resultaat presenteerden zij gisteren in de vorm van een journalistiek essay dat de leidraad vormde voor de avond.

UWV

Vertrouwen lijkt het sleutelwoord. Het UWV beoordeelt nu of mensen in staat zijn zelfstandig een minimumloon te verdienen en als zij dat niet zijn, voor hoeveel procent zij dan wel kunnen werken. Dat steeds opnieuw keuren is bureaucratisch en eigenlijk onnodig, zo lijken de heren het eens. Aart van der Gaag geeft aan dat werkgevers het vertrouwen en de vrijheid moeten krijgen om werknemers zelf te coachen. Omdat zij beter zicht hebben op het werk en op wat iemand wel en niet kan. ‘Het beschermen van kwetsbare mensen en het zorgen dat plaatsing duurzaam wordt, daar zijn wel externen voor nodig.’

De inschattingen van het UWV zijn theoretisch, maar werken niet in de praktijk, zo betoogt Job Cohen: ‘Jullie beoordelen nu dat iemand nog wel dekbedafbietser kan worden en daarom niet in het doelgroepregister hoeft. Jullie kijken echter niet of er wel behoefte is aan dekbedafbietsers.’ ‘Het gaat nu over hypothetische functies met theoretische loonwaarden. Houd daar eens mee op’, vult Van der Gaag aan. De bureaucratie moet dus worden ingekrompen, dat is een boodschap die na deze avond kan worden meegegeven aan de staatssecretaris. Ook Thissen beaamt: ‘Ik zou er wel voor zijn om het allemaal wat simpeler te maken.’

Kwetsbare doelgroep

Een ernstig gevolg van de beoordelingen door het UWV is dat kwetsbare mensen nu thuis komen te zitten en wegkwijnen, zo blijkt uit het onderzoek van Cloïn en Peeters. Mensen dreigen te goed te worden bevonden voor het doelgroepregister, terwijl zij in de praktijk door beperkingen niet aan een baan komen. De beschutte werkplekken worden niet snel genoeg opgebouwd, terwijl mensen niet meer kunnen instromen in sociale werkplaatsen. Dit klopt, aldus Cohen: ‘Het feit dat er dit jaar zo weinig mensen in de regeling zijn ingestroomd ten opzichte van vorig jaar, geeft aan dat er mensen achter de geraniums komen te zitten.’ De gouden oplossing komt deze avond helaas niet boven tafel. Op de vraag of er keihard wordt gewerkt om deze mensen op beschutte werkplekken te krijgen, antwoord wethouder Tankir: ‘Ja, maar soms is hun situatie zodanig dat zij niet op een werkplek te plaatsen zijn.’

Overzichtelijker en transparanter

Toch is de teneur zeker niet enkel negatief. ‘Sommige dingen vind ik ook heel goed’, aldus Cohen. ‘Dat meerdere regelingen zijn samengevat in één wet bijvoorbeeld. En dat er zoveel banen in de markt moeten worden gecreëerd, vind ik mooi, dat betekent dat het bij ondernemers op hun netvlies staat.’ Aart van der Gaag sluit af met een advies met optimistische nooit: ‘Als het register overzichtelijker en transparanter wordt gemaakt, zonder achterlijke beperkingen, dan staan wij hier in 2026 nog eens met een positief verhaal.’

Dit bericht delen:

Advertenties