Documentaire Celibaat van regisseur Jongbloed morgen in première
Van onze redactie
27 september 2019
Regisseur Daan Jongbloed maakte na de veelbesproken documentaire Boer Peer een
nieuwe film over een manier van leven die aan het verdwijnen is. Dit keer over het celibaat.
Daarvoor filmde hij maandenlang bij de Kruisheren van Sint Agatha. In deze kleine gemeenschap
wordt nauwelijks gesproken over hun seksuele onthouding en de afwezigheid van een
liefdesrelatie. Maar de behoefte om erover te praten is er wel degelijk, zo blijkt uit deze film.
Een zomer lang woonde Jongbloed (1984) voor het maken van deze film bij de Kruisheren van Sint Agatha. ‘Het is het oudst bewoonde klooster van ons land. De tijd lijkt er stilgestaan te hebben. Van dichtbij heb ik het kloosterleven mogen meemaken, hun rituelen en dagorde. En één voor één ging ik met de kloosterlingen in gesprek.’ De zes nog overgebleven Kruisheren kozen al op jonge leeftijd voor een celibatair leven in het klooster. ‘Het lijkt mij nogal wat om liefdesrelaties en seksualiteit op te geven, terwijl het verlangen hiernaar in mijn beleving erg sterk is. Ik was erg nieuwsgierig hoe zij die keuze ervaarden’, aldus Jongbloed. Al snel ontdekte hij dat het gesprek over deze verlangens gevoelig lag. ‘Seksualiteit is een taboe binnen het klooster, er wordt nooit over gesproken’, zo vertelt Joe in de documentaire. Maar hij en enkele andere broeders hadden wel degelijk die behoefte, zo blijkt uit de film. Jongbloed neemt de tijd om de mannen te leren kennen en praat vervolgens openhartig met ze over hun seksuele onthouding en de afwezigheid van een liefdesrelatie. ‘Het verraste mij hoe open ze waren. Ik denk dat er een groot verlangen was om te praten over hun toe nu toe verborgen gevoelens en ervaringen. Vooral bij Joe was dat het geval’, aldus Jongbloed. In verstilde observaties en intieme interviews over verlangens, worstelingen, twijfels en eenzaamheid, schetst de film een
kwetsbaar en eerlijk beeld van deze mannen die voor een celibatair leven kozen.
Boer Peer
Jongbloed maakte eerder de spraakmakende documentaire Boer Peer, over een 97-jarige teruggetrokken boer die nog leefde alsof de tijd 100 jaar stil had gestaan. De film won prijzen op diverse festivals en trok maar liefst 10.000 mensen naar de bioscoop. ‘Natuurlijk voelde ik wel dat ik een mooie man aan het filmen was, maar dat avond aan avond de bioscopen vol zouden zitten had
ik nooit durven dromen. ‘ Net als bij Boer Peer legt Jongbloed nu opnieuw een manier van leven vast die aan het verdwijnen is. De kloosters in ons land staan vrijwel leeg en de broeders en zusters zijn vaak op hoge leeftijd. Na 650 jaar lijkt ook in Sint Agatha het einde in zicht.
Verborgen gevoelens
De aanwezigheid van die jongeman met een camera in zijn hand brengt een proces op gang bij de broeders in de communiteit. ‘Ik moet nog iets anders zeggen wat heel gevoelig ligt...’, begint Joe wat hakkelend een interview. ‘Namelijk dat het lang geduurd heeft voordat ik ook aantrekking tot
vrouwen voelde. Omdat homo-oriëntatie voor mij veel meer aanwezig was hè… naar buiten toe probeer ik díe aantrekkingskracht niet in het daglicht te brengen.’ Toch vertelt Joe dit geheim aan regisseur Daan Jongbloed. ‘Ik was geraakt door zijn openhartige verhaal. Ook omdat niemand in het klooster dit wist. Ik heb dit interview teruggekeken met Joe. Vervolgens hebben we samen besloten het met zijn huisgenoten te bekijken. Ik voelde de spanning bij Joe, maar gelukkig reageerden de Kruisheren begripvol en zelfs met een hand op zijn schouder. Nu hopelijk alle andere kijkers ook. Dat vind ik nog wel spannend. ‘
Beelden uit de documentaire werden vorig jaar vertoond in het Omroep Brabant tv-programma Goud van Brabant. Jongbloed: ‘Daarna heeft de overste van de Kruisheren helaas wel wat kritiek ontvangen over dit interview met Joe. Zo blijkt maar weer dat dit soort onderwerpen nog altijd een gevoelig thema zijn binnen de kerkelijke gemeenschap. Ik hoop dat de documentaire juist kan helpen dit taboe een klein beetje te doorbreken, dankzij de openheid van deze Edgard, Joe, André en Peter. Ik ben deze mannen dan ook erg dankbaar voor hun vertrouwen en bijzondere openhartigheid naar mij. Ze hielden geen masker voor en durfden hun kwetsbaarheid te tonen. Juist dat maakt ze voor mij ‘gewone mensen’ van vlees en bloed, met dezelfde worstelingen en twijfels als ikzelf. Dat vond ik heel mooi om te ervaren.’
Informatie
Celibaat gaat morgen in première tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht. Op 5 oktober is Celibaat in LUX te zien. Daan Jongbloed zal hier voorafgaand aan de film een korte inleiding verzorgen. Na de filmvertoning zal er een Q&A plaatsvinden met zowel de maker als een van de Kruisheren uit de film, broeder Edgard Claes. Tickets zijn via deze link te bestellen, de lijst van vertoningen is hier te bekijken. Meer informatie en de trailer zijn te vinden op de website van Celibaat en de Facebookpagina.
Dit bericht delen:
Advertenties
