Lesbisch ouderschap wordt gelijkgesteld aan heteroseksueel ouderschap

Prof. mr. André Nuytinck, hoogleraar burgerlijk recht aan de Radboud Universiteit en aan de Erasmus Universiteit, heeft over de voorbereiding van deze wet regelmatig gepubliceerd in het Weekblad voor Privaatrecht, Notariaat en Registratie: ‘Dit is een heel majeure ontwikkeling, waarmee Nederland wereldwijd vooroploopt, net als indertijd met het homohuwelijk.' Nuytinck is een van de weinige hoogleraren die gespecialiseerd zijn in personen- en familierecht in Nederland.

Twee juridische ouders


De huidige wet gaat uit van biologische afstamming, afstamming van een man en een vrouw. In de wet zijn onder andere onderhoudsplicht, gezagsrecht en erfrecht geregeld. Een kind heeft daarbij maximaal twee juridische ouders. Dat zijn in de huidige wet de vrouw die het kind heeft gebaard en de man met wie zij was getrouwd toen het kind werd geboren. Die echtgenoot hoeft niet de biologische vader te zijn. Buiten huwelijk is ook de erkenner juridisch ouder, terwijl hij dit niet biologisch hoeft te zijn. Ook de man of de vrouw die het kind heeft geadopteerd, is juridisch ouder.

Vanaf 1 april gelden deze rechten en plichten ook voor lesbische paren en komen er nog vier ‘juridische moeders' bij:

•de meemoeder, dat is de vrouw van de moeder. Zij moet wel met de moeder zijn gehuwd of geregistreerd en het zaad moet afkomstig zijn van een aanvankelijk anonieme donor;
•de tijdens de zwangerschap overleden echtgenote of vrouwelijke geregistreerde partner van de moeder;
•de vrouw met wie de moeder niet was gehuwd of geregistreerd en die het kind heeft erkend;
•of de vrouw die door gerechtelijke vaststelling het ouderschap heeft verkregen.

De met de moeder gehuwde of geregistreerde meemoeder kan alleen automatisch juridisch moeder worden als de donor aanvankelijk anoniem is. Bij een bekende donor bepaalt de moeder, dus de barende vrouw, wie de tweede juridische ouder van het kind wordt: de donor of de meemoeder.

Wetgeving homoseksuele mannenparen


Het is uitdrukkelijk de bedoelingdat de wet te zijner tijd op vergelijkbare wijze voor mannen wordt aangepast. Volgens Nuytinck was het nu praktisch niet haalbaar. Deze wetswijziging vergde al zoveel tijd, dat niet tegelijkertijd een tweede ingrijpende wijziging onder handen genomen kon worden. Staatssecretaris Teeven heeft toegezegd dat de onlangs ingestelde Staatscommissie familierecht ook het juridisch vaderschap voor mannenparen gaat onderzoeken.

Niet geldig in het buitenland


Nederland loopt met deze nieuwe wet voorop. Dat heeft als nadeel dat de nieuwe juridische ouders in het buitenland (nog) niet worden erkend, zeker niet buiten de EU. Lesbische ouders die met hun kind naar het buitenland verhuizen, zullen voor het juridisch ouderschap van de meemoeder dus toch nog een adoptieprocedure moeten doorlopen. Nuytinck: 'Hoewel het familierecht binnen Europa steeds uniformer gaat worden, zullen er altijd verschillen blijven. Dat heeft ook te maken met culturele verschillen tussen volkeren'.

Vier wetswijzigingen in 2014


Dit is de derde grote wijziging in het familierecht dit jaar. Op 1 januari is de Wet wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap in werking getreden en op 6 januari is de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens vervangen door de Wet basisregistratie personen. Verder komt er nog een wetswijziging per 1 juli, waarin wordt geregeld dat transgenders een geslachtswijziging kunnen laten doorvoeren bij de burgerlijke stand zonder dat zij een geslachtsveranderende operatie hebben ondergaan. Nuytinck: ‘Het is allemaal zeer ingrijpend voor ambtenaren van de burgerlijke stand, systemen moeten worden aangepast en mensen bijgeschoold. Het zijn ook drukke tijden voor de weinige collega-deskundigen in het familierecht en mij, vooral om praktijkjuristen bij te scholen'.

---

Dit bericht delen: