De nieuwjaarsreceptie van de gemeente Nijmegen in de grote zaal van De Vereeniging op maandagavond 6 januari stond in het teken van de toespraak door Burgemeester Bruls en de bekendmaking van de Nijmegenaar van het jaar 2024.
Dat stadstekenaar Jelko Arts prachtige tekeningen maakt is bekend. Maar hij kan veel meer. Tijdens de avond voerde hij als volleerd entertainer het publiek op een flitsende manier door het programma.
Sven Ratzke wist met een drietal liederen de zaal tot beroering te brengen. Jetse de Jong begeleide hem op virtuoze wijze op piano.
Burgemeester Bruls (lees zijn volledige toespraak hieronder) typeerde het gevoel van het afgelopen jaar als grijs en grauw, als een jaar van onrust, onzekerheid en polarisatie. Toch waren er ook mooie zaken in Nijmegen. De vele herdenkingen van 80 jaar vrijheid, de KNVB-bekerfinale die NEC helaas verloor en Bruce Springsteen als the Boss in het Goffertpark. Toch kan er maar een King zijn. Zonder een naam te noemen wist iedereen dat Bruls daarmee Elvis bedoelt, waarvan hij een fanatieke fan is.
Ook maatschappelijke problemen kregen zijn aandacht. De 590 dak- of thuisloze volwassenen en de 69 kinderen in eenzelfde situatie, waardoor de opvang helemaal vol zit. De kleine groep daklozen, arbeidsmigranten en mensen met verward gedrag die door verslaving of psychische problemen voor soms grote overlast zorgt.
Het is een taak van de gemeente om de dagelijkse last en criminaliteit aan te pakken waar geen excuus voor is. `Repressie zonder preventie is eindeloos, maar preventie zonde repressie is tandeloos.`
Bruls besteedde uitgebreid aandacht aan de bevolkingsgroei van Nijmegen. Nu telt de gemeente 189.211 inwoners, 2000 meer dan een jaar geleden. Die groei zal de komende jaren alleen maar doorzetten omdat steeds meer mensen elders uit het land voor Nijmegen kiezen; `groei is per definitie een uitdagingen. Het biedt mogelijkheden als ingewikkeldheden.
Hoe wij daar als stad en als mensen mee omgaan is allesbepalend voor hoe wij groei bestempelen.`
De werkgelegenheid groeit gestaag. Hij wijst op de Noviotech Campus en Campus Heijendaal waar de werkgelegenheid de afgelopen 6 jaren steeg met maar liefst 66%. Groei betekent ook dat er meer woonruimte nodig is. Er is veel nieuwbouw en de gemeente bevordert nieuwe woonvormen.
Het gemeentebestuur staat voor ingewikkelde keuzes die ook voor inwoners ook nadelig kunnen zijn.
Hij doelt daarmee vooral op de discussies over het ingezette parkeerbeleid, waarbij parkeerplaatsen moeten wijken voor groen om daarmee de groeiende stad voor iedereen leefbaar en veilig te houden. Maar bij deze boodschap spreekt Bruls tevens een waarschuwing uit: `Het is wel zaak om geen onomkeerbare besluiten te nemen als er geen realistische alternatieven zijn. We moeten oppassen dat het niet gaat lijken op autootje pesten zonder alternatief.`
De burgemeester roept op tot begrip, tolerantie en gemeenschapsgevoel om samen in een groeiende stad met open vizier naar die groei en de toekomst van de stad te kijken en niet per definitie met de hakken in het zand de strijd aan te gaan voor het behouden van wat er is.
`Ik denk dat we in ons hart met elkaar delen dat we Nijmegen fijn, gezond en leefbaar willen houden, voor onszelf en toekomstige generaties. Dat we die groene, open, tolerante en gezellige stad met een zuidelijke zwier willen blijven die we nu zijn. In den dichter bewoonde stad houden we zoveel mogelijk ruimte vrij, die we optimaal inrichten voor ontmoeting, ontspanning en bewegen. Het is een feit dat we die ruimte met meer mensen delen. Dichter op elkaar leven. Betekent dat we meer van elkaar moeten accepteren`, aldus Bruls.
`Wie onze stad en het leven wil behouden zoals het is, leeft in een utopie.’`
-------------------------
Volledige Nieuwjaarstoespraak 6 januari 2025
Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen
Geachte aanwezigen, beste Nijmegenaren, vrienden van deze stad,
Welkom in De Vereeniging op de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente Nijmegen, ook namens het college en de gemeenteraad. Fijn om u hier te zien!
Het jaar 2024 eindigde grijs en grauw. Voor velen staat dat symbool voor een jaar met onrust, onzekerheid en polarisatie. Toch gebeurden er genoeg mooie zaken. Een paar voorbeelden. Nijmegen en regio vierden afgelopen jaar 80 jaar vrijheid. En dat deden wij samen, met een grootse Sunset March, bijzondere herdenkingen met internationale gasten, de Brandgrenswandeling, een nieuw vrijheidsfestival en educatieve activiteiten voor de jeugd.
Nog iets dat wij in 2024 groots en samen beleefden was de bekerkoorts, toen N.E.C. in april ten strijde trok tegen Feyenoord in de KNVB-bekerfinale. Op het veld werd het helaas 0-1, op de tribunes en in de stad voelde het echter als een eclatante overwinning.
Een mooi jubileum was het 60e popconcert dat in het Goffertpark plaatsvond, waar Bruce Springsteen ons liet zien wat een mens op gevorderde leeftijd nog steeds kan. Er kan er maar een The Boss zijn, net zo goed als er maar een The King is en zal zijn…
De maatschappelijke problemen die we in 2024 het hoofd moesten bieden, zijn in het nieuwe jaar niet allemaal verdwenen. Zo bleek afgelopen jaar uit een nieuwe telling dat hier 590 volwassenen en 69 kinderen dak- of thuisloos zijn. De verschillende soorten opvang zitten vol. Een kleine groep daklozen, arbeidsmigranten en mensen met onbegrepen/verward gedrag zorgt door verslaving of psychische problemen voor soms grote overlast in de stad. Ingewikkelde problematiek, die een lange adem vraagt. Daar wordt hard aan gewerkt. Natuurlijk moeten deze mensen de juiste zorg, aandacht en opvang krijgen. Tegelijkertijd moeten we ook de dagelijkse overlast en criminaliteit aanpakken, die buurtbewoners en ondernemers ervaren. Daar is geen excuus voor.
Samengevat: repressie zonder preventie is eindeloos, maar preventie zonder repressie is tandeloos.
In het nieuwe jaar 2025 wordt er ook gevierd. Voor de cultuur- en erfgoedliefhebbers: het wordt een heus Gebroeders Van Lymborchjaar. Met een tentoonstelling in Musée Condé in het Franse Chantilly worden de eerste drie katernen van de Très Riches Heures van de Nijmeegse broers voor het eerst gelijktijdig getoond.
De wandelaars onder ons vieren de mijlpaal dat Nijmegen deze zomer voor de 100e keer het startpunt van de 4daagse is.
Vanavond wil ik het echter vooral met u hebben over de groeipijnen en groeikansen van Nijmegen. Daarom vertel ik u vandaag niet pas aan het eind van mijn toespraak, maar nú al, hoeveel Nijmegenaren onze stad sinds 1 januari telt. Dat zijn 189.211 mensen, 2000 meer dan een jaar geleden (187.206 nieuwjaar 2024/ CBS 187.049)!
Nijmegen heeft al eerder periodes van forse bevolkingsgroei meegemaakt. Vanaf 1874 werden de vestingwallen neergehaald en in de decennia erna breidde de stad fors uit. De bouw van De Vereeniging, waar we nu zijn, is daar een fraai gevolg van. En na de verschrikkingen en verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog werd de stad weer opgebouwd en groeide de bevolking tot in de jaren ’70 richting 150.000 inwoners. Vervolgens was er sprake van enige krimp, tot het midden van de jaren ’90. De Waalsprong vormde het begin van een hernieuwde groei die al maar doorgaat, van 152.000 in het jaar 2000 naar nu dus al bijna 190.000 inwoners! Opvallend is dat Nijmegen daarbij vooral mensen aantrekt die elders uit Nederland komen, veel meer dan uit het buitenland. Jong en oud komen hier wonen. Voor diegenen die zich zorgen maken over het imago van onze stad is dit hopelijk geruststellend: mensen stemmen met de voeten…
Dat onze stad groeit is dus een feit. Ik zie het ook als onontkoombaar: demografische ontwikkelingen zijn slechts beperkt stuurbaar. Groei is per definitie een uitdaging. Het biedt zowel mogelijkheden (kansen) als ingewikkeldheden (bedreigingen). Hoe wij daar als stad en als mensen mee omgaan, is allesbepalend voor hoe wij groei bestempelen.
Ons gemeentebestuur ziet groei als een kans om ambities te verwezenlijken. Om te zorgen dat onze stad brede welvaart behoudt, een fijne woonomgeving, aantrekkelijke evenementen, cultuur en voorzieningen, aandacht voor historie, erfgoed en natuur. Nijmegenaren geven hun stad nog altijd een prachtig rapportcijfer (7,8). Het lukt ons tot nu toe dus samen behoorlijk aardig.
De groei vraagt om meer woningen. Heel veel meer woningen. Er wordt nog altijd hard gebouwd en ook nieuwbouw opgeleverd, zoals in de Winkelsteeg, het Stationsdistrict. We willen meer studentenkamers, nieuwe oplossingen zoals woningdelen en woonzorgconcepten waar jong en oud samenleven. Onze nieuwe woonzorgvisie geeft aan hoe wij woonruimte willen bieden aan mensen die daar hulp bij nodig hebben, zoals jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg, dakloze mensen en statushouders.
Een groeiende stad heeft een sterke economie nodig. Nijmegen kent een goede brede basis van bedrijfssectoren, waar zorg en high tech uitspringen. Onze Noviotech Campus (rondom NXP) groeit. Met 75 bedrijven totaal is het aantal mensen dat er werkt in 6 jaar tijd meer dan verdubbeld tot 3.100. Op Noviotech Campus en Campus Heijendaal samen steeg de werkgelegenheid zelfs met 66%. Ik ben daar heel trots op, want dat biedt perspectief op brede welvaart in plaats van brede armoede.
Maar het gaat niet om bouwen, voorzieningen en werk alleen. Het gaat uiteindelijk er vooral om hoe wij de stad de komende jaren met elkaar delen. Hoe wij hier samenleven en de uitdagingen in de toekomst het hoofd kunnen bieden. In een groeiende stad, waar nieuwe bewoners bij komen, is er een risico dat mensen meer op zichzelf gericht raken en uit het oog verliezen hoe essentieel anderen, en samenleven, voor ons welbevinden zijn.
De sleutel naar een voorspoedige toekomst is wat mij betreft gemeenschapsgevoel. Gevoel voor het gemeenschappelijke.
Ik geef u een voorbeeld. Het is een gegeven dat mensen steeds ouder worden. Dat betekent ook dat er meer zorg nodig is, in een tijd waarin mensen langer thuis moeten wonen en met tekorten aan personeel en geld. Daarom denken wij vooruit en werkt Nijmegen aan een sterke sociale basis, waarin we blijven zorgen voor de mensen die het nodig hebben. Maar het is ook nodig en onontkoombaar dat wij als inwoners, als familie, vrienden en buren, oog houden voor elkaar. Dat we elkaar de helpende hand bieden, of dat nodige steuntje in de rug.
Voor de toekomst en een leefbare stad zijn veranderingen op allerlei vlakken nodig. Wie onze stad en het leven wil behouden zoals het is, leeft in een utopie. De nieuwe paden die we moeten inslaan, zullen u misschien niet altijd direct voordeel opleveren, maar wel belangrijk zijn voor het voortbestaan van een leefbare stad. Dat vraagt van u en mij, dat we empathie op kunnen brengen voor de ander, kunnen uitstijgen boven ons eigenbelang en dat het versterken van de saamhorigheid de komende tijd dus inspanning van ons allen vraagt.
Dames en heren, beste mensen, het is dus een gegeven dat méér mensen hier komen wonen. Dat vraagt van iedereen in deze stad de bereidheid om te delen. Dat brengt ongetwijfeld lastige dilemma’s. En verandering kan niet altijd geleidelijk gaan als de noodzaak dringend is. Zo ontkomen we er niet aan dat het gemeentebestuur ingewikkelde, en voor sommigen individueel nadelige, keuzes moet maken. Waarbij we niet alle belangen even zwaar kunnen wegen. Dat hoort bij serieuze politiek. Dat zien we nu al gebeuren, bijvoorbeeld als auto parkeren moet wijken voor groen, om beter bestand te zijn tegen hitte en stortbuien.
Méér inwoners kan eenvoudigweg niet betekenen: meer auto’s voor iedereen. Daar is geen plek voor, en het maakt de stad onveilig en onleefbaar. En het kan ook niet betekenen dat zij die al langer ergens wonen, per definitie meer rechten hebben dan nieuwe bewoners. Het is wel zaak om geen onomkeerbare besluiten te nemen als er geen realistische alternatieven zijn. We moeten oppassen dat het niet op ‘autootje pesten zonder alternatief’gaat lijken.
Beste mensen, Nijmegenaren: ik vraag vandaag van u, om sámen met ons en met open vizier naar de groei en toekomst van onze stad te kijken. En niet per definitie met de hakken in het zand de strijd aan te gaan voor behoud van wat er is. Ja, verandering gaat ons allemaal soms pijn doen. En dat is geen kwestie van slikken of stikken, maar zoals Darwin al wist: "Het is niet de sterkste soort die overleeft, noch de meest intelligente. Het is degene die zich het beste kan aanpassen."
Ik denk dat we in ons hart met elkaar delen dat we Nijmegen fijn, gezond en leefbaar willen houden, voor onszelf en toekomstige generaties. Dat we die groene, open, tolerante en gezellige stad met een zuidelijke zwier willen blijven die we nu zijn. In een dichter bewoonde stad houden we daarom zoveel mogelijk ruimte vrij, die we optimaal inrichten voor ontmoeting, ontspanning en bewegen.
Het is een feit dat we die ruimte met meer mensen delen. Dat betekent dat we elkaar vooral ook figuurlijk meer ruimte moeten gunnen daar waar dat letterlijk niet kan. Dichter op elkaar leven, betekent dat we meer van elkaar moeten accepteren.
Ik wens ons allen daarom voor dit nieuwe jaar tolerantie en flexibiliteit toe, en een in alle opzichten voorspoedig 2025.
Dank voor uw aandacht.